Pod tym sformułowaniem kryje się przeszkoda małżeńska, która unormowana została w kanonie 1093 Kodeksu Prawa Kanonicznego. Przepis ten brzmi następująco:
Przeszkoda przyzwoitości publicznej powstaje z nieważnego małżeństwa po rozpoczęciu życia wspólnego albo z notorycznego lub publicznego konkubinatu. Powoduje zaś nieważność małżeństwa w pierwszym stopniu linii prostej między mężczyzną i krewnymi kobiety i odwrotnie.
Jak widać, treść tego przepisu jest nieco skomplikowana, ale postaram się w sposób przystępny wyjaśnić, na czym ta przeszkoda polega. Zapraszam także, do zapoznania się z katalogiem przeszkód małżeńskich i wad konsensu małżeńskiego, których zaistnienie może być podstawą do stwierdzenia nieważności małżeństwa (zob. “Na czym polega stwierdzenie nieważności małżeństwa”).
ZAKRES PODMIOTOWY
Przeszkoda przyzwoitości publicznej ma chronić przed zgorszeniem społeczność wiernych, gdy w pierwszym stopniu pokrewieństwa w linii prostej zaistnieje określony prawem związek uczuciowy pomiędzy mężczyzną i krewnymi kobiety albo pomiędzy kobietą i krewnymi mężczyzny. Jeszcze prościej mówiąc, małżeństwa nie może zawrzeć mężczyzna z córką lub matką swojej konkubiny oraz kobieta z synem lub ojcem swojego konkubenta.
MAŁŻEŃSTWO ZAWARTE NIEWAŻNIE
By przeszkoda taka zaistniała, muszą zaistnieć dodatkowe przesłanki. Źródłami przeszkody przyzwoitości publicznej są: nieważne małżeństwo po rozpoczęciu życia wspólnego albo notoryczny lub publiczny konkubinat. Małżeństwo może zostać uznane za nieważne, jeżeli przy jego zawieraniu zaistniały określone prawem przeszkody małżeńskie, wady konsensu małżeńskiego lub niezachowana zostałaby kanoniczna forma zawarcia małżeństwa. Należy zaznaczyć, że przeszkoda przyzwoitości publicznej powstaje, gdy po zawarciu nieważnego małżeństwa nupturienci rozpoczęli wspólne życie.
NOTORYCZNY I PUBLICZNY KONKUBINAT
Konkubinat istnieje wtedy, gdy dwie osoby żyją w związku nieformalnym, o cechach związku małżeńskiego. Jest on publiczny i notoryczny, gdy ktokolwiek wie o konkubinacie lub gdy istnieje możliwość udowodnienia jego istnienia.
TRWAŁY CHARAKTER PRZESZKODY
Przeszkoda przyzwoitości publicznej ma charakter trwały, oznacza to, że nie ustaje w przypadku zaprzestania pożycia lub uzyskania stwierdzenia nieważności małżeństwa. Jeżeli zaistnieje jednak ważna przyczyna, można, po spełnieniu określonych prawem przesłanek, uzyskać od niej dyspensę. Należy podkreślić, że w przypadku, w którym małżeństwo zostało uważnione, lub gdy konkubenci zawarli związek małżeński, powstaje dodatkowo przeszkoda powinowactwa. Gdyby, na przykład, po stwierdzeniu nieważności takiego związku nupturient chciał wziąć ślub kościelny z krewnym w I stopniu pokrewieństwa w linii prostej swojego byłego małżonka, skutkowałoby to koniecznością starania się o dyspensę od przeszkody przyzwoitości publicznej, jak i dyspensę od przeszkody powinowactwa.
