Często katolicy spotykają osobę odmiennego wyznania i starają się z nią spędzić resztę życia. Jednakże czasem rzeczywistość ich przerasta i związek się rozpada, dochodzi rozwód cywilny, a kościelny proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa nie zostaje wszczęty, gdyż małżonek – katolik ma problem w przytoczeniu właściwej podstawy nieważności (zob. “Czym jest stwierdzenie nieważności małżeństwa?”).
SĄDOWNICTWO KOŚCIELNE CORAZ CZĘŚCIEJ SPOTYKA SIĘ ZE SPRAWAMI MAŁŻEŃSTW KATOLIKÓW Z OSOBAMI ODMIENNEGO WYZNANIA
Problematyka małżeństw zawieranych z osobami innego wyznania w orzecznictwie polskich sądów kościelnych spotykana jest coraz częściej. Powodem tego jest między innymi wielka fala emigracji pracowniczej Polaków, która jest skutkiem naszego wstąpienia w struktury Unii Europejskiej. Ponadto należy podkreślić fakt stale powiększającego się środowiska imigrantów pochodzących zwłaszcza z krajów bliskiego wschodu, którzy z powodu niepokojów, jakie panują w tamtym regionie świata decydują się na emigrację do naszego kraju. Warto wskazać, że często tego typu małżeństwa są bardzo udane, czasem zdarza się jednak, że pewne uwarunkowania kulturowe i religijne jakie ukształtowały osobowość osoby innego wyznania są nie do pogodzenia z tradycją chrześcijańską, w jakiej wychowany został katolik.
INTERESUJĄCY WYROK SĄDU METROPOLITALNEGO W KATOWIACH
To, iż w danym przypadku wykorzystany został kanon 1098 KPK, nie oznacza, że nieważność małżeństwa z osobami odmiennego wyznania nie może zostać stwierdzona także przy wykorzystaniu innej podstawy prawnej
Bardzo ciekawym przykładem takiej sytuacji jest sprawa, która toczyła się w 1999 roku przed Sądem Metropolitalnym w Katowicach. Dotyczyła ona problemu stwierdzenia nieważności małżeństwa zawartego pomiędzy katoliczką, a mężczyzną wyznania muzułmańskiego (zob. “Wyrok Sądu Metropolitalnego w Katowicach (c. Sobański) z 12.03.1999 r. z tytułu podstępnego wprowadzenia w błąd („małżeństwo muzułmanina)”, Ius Matrimoniale. Ze studiów nad kościelnym prawem małżeńskim, Tom. 5 (11) 2000 r., s. 241-250). Historia tego małżeństwa wyglądała następująco. Polka i Tunezyjczyk poznali się w Londynie, zaś małżeństwo między nimi zostało zawarte w Polsce zaledwie po siedmiu miesiącach znajomości. Przed ślubem Polka była przez muzułmanina zapewniana, że nie będzie on stwarzał problemów z wychowaniem przyszłego potomstwa w wierze katolickiej, po ślubie pojawiły się jednak pierwsze problemy.
PROBLEMY NA TLE RÓZNIC RELIGIJNYCH
Małżonek okazywał niechęć do ochrzczenia pochodzącego z tego małżeństwa syna, sprzeciwiał się także temu, by matka wraz z dzieckiem uczestniczyła w praktykach religijnych. Złożył on co prawda obietnicę, iż nie będzie sprzeciwiał się chrześcijańskiemu wychowaniu dziecka, jednakże po zawarciu małżeństwa oświadczył, iż jej nie dotrzyma, gdyż w jego religii to ojciec decyduje o przynależności religijnej dziecka. Konflikty na tle różnic kulturowych i religijnych narastały, aż w końcu doszło do rozwodu cywilnego. Sprawa trafiła przed Trybunał Metropolitalny w Katowicach, który stwierdził nieważność tego małżeństwa. Takie orzeczenie mogło być możliwe dzięki wykorzystaniu jako podstawy prawnej kan. 1098 Kodeksu Prawa Kanonicznego, który stanowi, że:
“Kto zawiera małżeństwo, zwiedzony podstępem, dokonanym dla uzyskania zgody małżeńskiej, a dotyczącym jakiegoś przymiotu drugiej strony, który ze swej natury może poważnie zakłócić wspólnotę życia małżeńskiego, zawiera je nieważnie.“
POWAŻNE ZAKŁÓCANIE WSPÓLNOTY ŻYCIA MAŁŻEŃSKIEGO
W wyroku stwierdzono, że małżonek – muzułmanin nie miał prawa złożyć takiej obietnicy, jednocześnie zataił bowiem fakt, iż przed ślubem posiadał on przekonanie poparte zasadami wynikającymi z jego wyznania, że to on jest decydentem przy wyborze przynależności religijnej syna. Fakt ten został przed małżonką zatajony, a był to na tyle jego przymiot małżonka będącego muzułmaninem, który poważnie zakłócił ich wspólnotę życia małżeńskiego (zob. “Co należy wiedzieć o procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa”). Należy pamiętać, że jest to jedynie jedno z wielu orzeczeń, które zapadły sprawach, gdzie występuje element odmiennego wyznania współmałżonka. To, iż w danym przypadku wykorzystany został kanon 1098 Kodeksu Prawa Kanonicznego, nie oznacza, że nieważność małżeństwa z osobami odmiennego wyznania nie może zostać stwierdzona także przy wykorzystaniu innej podstawy prawnej (zob. “Dowodzenie nieważności małżeństwa”).
